Azərbaycanın Yaşıl Enerji Potensialı və Enerji HUB prespiktivləri

Azərbaycanın Yaşıl Enerji Potensialı və Enerji HUB Perspektivləri.

Azərbaycanın enerji sektorunda aparılan islahatlar və bərpa olunan enerji mənbələrinə keçid siyasəti ölkənin mövcud potensialının daha səmərəli dəyərləndirilməsinə imkan verir.

Son qiymətləndirmələrə əsasən, Azərbaycanın quruda 135 QVt, dənizdə isə 157 QVt həcmində yaşıl enerji üzrə texniki potensiala malik olması, ölkəni həm regional, həm də qlobal miqyasda strateji enerji mərkəzlərindən birinə çevirə biləcək mühüm göstəricidir. Bu rəqəmlər Azərbaycanın gələcək enerji xəritəsində bərpa olunan enerji mənbələrinin aparıcı mövqe tutacağını təsdiqləyir.

Quru ərazilərdə müəyyən edilmiş 135 QVt texniki potensialın:

15 QVt-ı külək enerjisi,

115 QVt-ı günəş enerjisi,

5 QVt-ı digər mənbələr (bioenerji, geotermal, kiçik su elektrik stansiyaları)

üzrə formalaşması, Azərbaycan ərazisinin təbii-coğrafi xüsusiyyətləri ilə sıx bağlıdır.

Abşeron yarımadasında və Xəzəryanı zonalarda yüksək külək sürətləri, eləcə də ölkə üzrə illik günəşlənmə müddətinin 2 000–3 000 saat arasında dəyişməsi, günəş və külək enerjisinin inkişafı üçün əlverişli şərait yaradır. Bu göstəricilər region üzrə ən yüksək rəqəmlərdən hesab olunur və Azərbaycanı Cənubi Qafqazda yaşıl enerji sahəsində liderliyə yaxınlaşdırır.

Xüsusilə Xəzər hövzəsində müəyyən edilən 157 QVt külək enerjisi potensialı Azərbaycanın qlobal enerji bazarında yeni imkanlara sahib olduğunu göstərir. Dünyada son illərin ən sürətlə inkişaf edən yaşıl enerji seqmenti məhz dənizdə külək enerjisidir. Avropa İttifaqı 2050-ci ilə qədər 300 QVt-dan çox offshore gücünün yaradılmasını hədəfləsə də, Azərbaycanda təkcə Xəzər dənizində mövcud olan bu böyük potensial, ölkəni strateji tərəfdaş kimi ön plana çıxarır.

Xəzər dənizinin dayaz və nisbətən sakit su hövzəsi infrastruktur xərclərini azaltmaqla, kommersiya cəlbediciliyini artırır. Bu xüsusiyyətlər Azərbaycanı həm regional, həm də beynəlxalq enerji ixracının mümkün mərkəzlərindən birinə çevirə bilər.

Dünya üzrə bərpa olunan enerji mənbələrinin inkişaf tempi sürətlə artır. Lakin bir çox ölkədə torpaq məkanının məhdudluğu, əlverişsiz iqlim şəraiti və ya infrastruktur çətinlikləri yaşıl enerjinin geniş tətbiqini ləngidir. Azərbaycan isə həm geniş düzənlik əraziləri, həm də uyğun iqlim göstəriciləri ilə bərpa olunan enerji üçün yüksək texniki potensial təqdim edir.

Almaniya və Yaponiya kimi inkişaf etmiş ölkələrdə günəş və külək enerjisi üçün torpaq məhdudluğu ciddi problem yaradır;

Danimarka və Niderlandla müqayisədə Azərbaycanın dəniz küləyi potensialı dəfələrlə yüksəkdir;

Orta miqyaslı ölkələr arasında Azərbaycan bərpa olunan enerji potensialının miqyasına görə ön sıralarda yer alır.

Bu faktorlar Azərbaycanı qlobal enerji keçidi prosesində mühüm tərəfdaş kimi daha cəlbedici edir və ölkənin yaşıl enerji strategiyasının əhəmiyyətini artırır.

Azərbaycanın yaşıl enerji üzrə texniki potensialı aşağıdakı istiqamətlərdə yeni imkanlar yaradır:

Avropaya yaşıl enerji ixracı və transsərhəd elektrik xətlərinin genişləndirilməsi;

Yaşıl hidrogen istehsalı və ölkənin potensial hidrogen istehsal və ixrac HUB-ına çevrilməsi;

Enerji portfelinin diversifikasiyası və karbon emissiyalarının azaldılması;

Xarici investorların cəlb edilməsi və yeni bərpa olunan enerji layihələrinin həyata keçirilməsi.

Azərbaycanın quruda və dənizdə toplam 292 QVt yaşıl enerji texniki potensialına malik olması təkcə energetika sahəsi üçün deyil, ölkə iqtisadiyyatının bütün sektorlarda dayanıqlı inkişafına töhfə verə biləcək mühüm üstünlüklər yaradır. Qlobal enerji transformasiyası fonunda bu potensial Azərbaycanı regionun yaşıl enerji mərkəzinə çevirmək üçün unikaldır. Effektiv strateji idarəetmə, innovativ texnologiyaların tətbiqi və regional əməkdaşlığın genişləndirilməsi Azərbaycanın enerji gələcəyini daha da gücləndirəcək və ölkəni həm istehsalçı, həm də ixracatçı kimi beynəlxalq enerji xəritəsində daha mühüm mövqeyə çıxaracaqdır.